Morata edo Lunako Kondeen Palazioa Aragoiko XVIgarren mendeko eraikin adierazgarrienetako eta ezezagunenetako bat da. 1551garren urte inguruan Pedro Martinez de Lunak, Moratako lehen Konde eta Aragoiko erregeorde, eta bere emazteak Ines de Mendoza Anderea, eraikitzea agindu zuten. Etxe-palazio hau Kondeek kontratatutako Martin Gaztelu de Tudela arkitektoaren lana da, “Caesaraugusta” erromatarraren kanpoko gerrikoan kokatutako haien jabetzako lur eremu batean bere eraikitzea burutzeko.

Denborarekin Palazioa beste familia noble batzuen jabetza izatera pasatuko zen, azkenik 1728garren urtean Felipe Vgarrenari emana izango zena, zeinek Zaragozako egonaldietan bere familiaren bizileku ofizial bihurtuko baitzuen eta bera ez zegoenean bere ordezkariak okupatuko zuen. Honek adierazi zuen momentu hartatik aurrera Palazioa Aragoiko Kapitaintza Nagusian eta Kapitain Nagusien bizilekuan bihurtzen zela.

XIXgarren mendearen hasieran eta gertakarien emaitza bezala, palazioak maizter berri eta entzutetsu bat dauka. Jose Palafox militar gaztea, Lazaneko Markesen semea, Zaragozako Kapitain Nagusi izendatua da. Palazioa tropa nazionalek okupatua da hauen buru Palafox jenerala izanik, zein bertan biziko baita tropa frantsesek Zaragoza okupatu arte. Ejertzito atzerritarraren sarrerarekin palazioak maizterrez aldatzen du berriro eta tropa frantsesen Jeneral Nagusia, Jean Lannes Mariskala, izango da palazioa okupatzen duena bere irteera arte. 1814garren urtean tropa frantsesen Espainiako erretretarekin Moratako Kondeen Palazioa Aragoiko Lurraldeko Entzutegiaren egoitza bihurtzen da, Fernando VIIgarrena Erregeak 1825garren urtearen azaroak 2an berretsiko zuena eta orduz geroztik mantentzen jarraitzen dena.

XXgarren mendearen lehen herenean Palazioa Regino Borobio arkitektoak burututako erreforma sakon baten objektu izan zen, Alfonso XIIIgarrenaren erregetzan Grazia eta Justizia Ministroa izandako Galo Ponte y Escartinek babestutako proiektua izanik. 1931garren urtean eta ekainak 3ko dekretuaren bitartez Moratako Lehen Kondearen Palazioa Monumentu Nazional deklaratzen du Gobernuak.

Ondoren eta nahiz eta Planta Berriko Dekretuekin Justizia Administrazioan sartzen diren erreformak ugariak izan, Moratako Kondeen Palazioak bere norakoari fidel eutsi zion eta 1870garren urtean, Lurralde Entzutegiak eratu ondoren, Aragoikoarentzako lehen lehendakaria izendatzen da: Eugenio Angulo (1870garren urtetik 1872garren urtera). Moratako Kondeen Palazioa Aragoiko Lurralde Entzutegiaren egoitza izaten jarraitu zuen 1988garren urtearen Abenduaren 28an Mugape eta Planta Judizialaren Lege berriak (38/1988) Autonomi Erkidegotan Justizia Auzitegi Gorenak organo judizial goren bezala ezartzen dituen arte. Honela, 1989garren urteko Maiatzaren 23an, Aragoiko Justizia Auzitegi Gorenaren Konstituzioaren datan, Lurralde Entzutegia ez da gehiago existitzen eta Moratako Kondeen Palazioa Aragoiko Justizia Auzitegi Gorenaren egoitza izatera pasatzen da.

Martin Gaztelu de Tudelaren obra beheko zatian harriz (Epilakoa eta Ruedakoa) eraikia izan zen eta goiko zatian adreiluz eta bere iskinak bi dorrez errematatuak. Ikuspegi arkitektonikotik Palazioa aragoitar errenazimendukoa da eta lehen begiratuan nabarmenena puntu erdiko arku batez eraikitako eta albo banatan bi estatua handi dituen atea da, era herrikoian “erraldoien atea” bezala ezagutzea egiten duena. Bi figura hauek, neurri batean enigmatikoak, Herkules (eskuin) eta Teseoren (ezker) errepresentazioa direla dirudi. 

Ate nagusiaren goiko zatian dagoen frisoa eztabaiden arrazoi da interpretazioari dagokionez, batzuentzat Cesar Augustoren sarrera Hirian adierazten duen bitartean beste batzuentzat Lunako Kondeen ahaide hurbila den Benedikto XIIIgarrenaren sarrerarekin erlazio estua daukalako. Eraikin hau, justizia egiteko lanarekin historikoki erlazionatua dagoena, hamalau zutabez sostenitutako patio arkupedun bat dauka bere barrualdean eta portikoaren goiko zatian, bere kanpoko aldean, Gorteak egin ziren Aragoiko zortzi hiri garrantzitsuenen ezkutuak irudikatzen dituzten berrogei eta hamasei medailonez inguratua dago. Hauetako bakoitzak kexa bat gordetzen du Gaztelar Eskubidearen sarreraren aurka antzinako erreinuaren nortasunaren galerak suposatzen zuenagatik. Ezkutuak Regino Borobio arkitekto aragoitarraren lana izan ziren.

Auzitegiaren patioaren barruan Themisen estatua, eskailera noblearen hasieraren ondoan, nabarmentzeko beste detaile bat da. Palau eskultorearen lana, berezia da begiak bendatuak ez dituelako eta balantzarekin orekan ez dagoelako ere.  

Palazioaren barrualdeak, aragoitar estiloko dekorazio errenazentistarekin, gaur egun existitzen diren kapila errenazentista bakarrenetako bat dauka. Lurrean zeramikaz egindako Errege Katolikoen ezkutua dago irudikaturik eta aldarearen erretaula gainean Errenazimendu bukaerako indar espresibo handiko Kristo bat nabarmentzen da, Albareda anaien lana dena (1928).

2010garren urteko Apiriletik aurrera eta bere errestaurazioaren ondoren, AragoikoJustizia Auzitegi Gorenaren bista aretoek sei tapizetako bilduma bat erakusten dute. Ikonografikoki bi hirukotetan biltzen dira. Bata Gaztelako Isabel eta Aragoiko Fernandok burututako bateratze dinastiko eta lurralde bateratzearen errege ezkutua irudikatuz eta bigarren bat koroatutako ezkutuaren ikur borboiaz osatutakoa.
Bere errestaurazioak, ahanzte eta utzikeriako urte askoren ondoren, sortuak izan zirenerako lekuetan berriro ipiniak izatea lortu du.