En cada provincia, e con sede na súa capital, haberá un ou varios Xulgados do Penal. Poderán establecerse Xulgados do Penal cuxa xurisdición se estenda a un ou varios partidos da mesma provincia, conforme o que dispoña a lexislación sobre demarcación e planta xudicial, que fixará a cidade onde terán a súa sede. Os Xulgados do Penal tomarán a súa denominación da poboación onde teñan a súa sede (Artigo 89 bis LOPX).

Os Xulgados do Penal serán competentes para o coñecemento e veredicto das causas por delitos aos que a Lei sinale pena privativa de liberdade de duración non superior a cinco anos ou pena de multa calquera que sexa a súa contía, ou calquera outras de distinta natureza, ben sexan únicas, conxuntas ou alternativas, sempre que a duración destas non exceda de dez anos, así como por delitos leves, sexan ou non incidentais, imputables aos autores destes delitos ou a outras persoas, cando a comisión do delito leve ou a súa proba estivesen relacionadas con aqueles (Artigo 14.3 LECrm.)

A fin de facilitar o coñecemento dos asuntos instruídos polos Xulgados de Violencia sobre a Muller, e atendendo ao número de asuntos existentes, deberanse especializar un ou varios Xulgados en cada provincia, de conformidade co previsto no artigo 98 da LOPX.

Corresponde así mesmo aos Xulgados do Penal a execución das sentenzas ditadas en causas por delito grave ou menos grave polos Xulgados de Instrución, o recoñecemento e execución das resolucións que impoñan sancións pecuniarias transmitidas polas autoridades competentes doutros Estados membros da Unión Europea, cando as mesmas deban cumprirse en territorio español, e os procedementos de comiso autónomo polos delitos para cuxo coñecemento sexan competentes.