Comisión Disciplinaria

A Comisión Disciplinaria estará composta por sete Vogais: catro da quenda xudicial e tres da quenda de xuristas de recoñecida competencia. O Pleno elixirá os Vogais integrantes da Comisión Disciplinaria, cuxo mandato, agás as substitucións que procedan, será de cinco anos.

A Comisión Disciplinaria deberá actuar coa asistencia de todos os seus compoñentes e baixo a presidencia do Vogal de orixe xudicial con maior categoría e antigüidade. En caso de transitoria imposibilidade ou ausencia xustificada dalgún dos seus compoñentes, a Comisión Permanente procederá á súa substitución por outro Vogal de idéntica procedencia.

Á Comisión Disciplinaria compete resolver os expedientes disciplinarios incoados por infraccións graves e moi graves e impor, se é o caso, as sancións que correspondan a Xuíces e Maxistrados, coa única excepción daqueles supostos en que a sanción proposta for de separación do servizo. Os acordos sancionadores da Comisión Disciplinaria aos que se refire o número anterior serán recorribles, no prazo dun mes, en alzada perante o Pleno. A Comisión Disciplinaria coñecerá igualmente dos recursos de alzada interpostos contra as resolucións sancionadoras dos órganos de goberno interno dos Tribunais (Artigos 603 e 604 do LOPX).

Promotor da Acción Disciplinaria

 

I. Consideracións xerais

A Lei Orgánica 4/2013, do 28 de xuño, de reforma do Consello Xeral do Poder Xudicial, modificou en diversos extremos a Lei Orgánica do Poder Xudicial 6/1985, do 1 de xullo, afectando un deles o exercicio dunha das potestades que o artigo 122 da Constitución Española outorga ao Consello, a relativa ao exercicio da potestade disciplinaria xudicial, tamén regulada polos artigos 414 a 427, ambos inclusive, da LOPX.

Neste ámbito resultan determinantes tanto o artigo único da citada Lei Orgánica 4/2013, que crea o artigo 605 da Lei Orgánica 6/1985, como a súa Disposición Transitoria Sétima.

• O artigo 605 establece que “A recepción de queixas sobre o funcionamento dos órganos xudiciais, a recepción de denuncias, así como a iniciación e instrución de expedientes disciplinarios e a presentación dos cargos perante a Comisión Disciplinaria, corresponden ao Promotor da Acción Disciplinaria”.
• Pola súa banda, a Disposición Transitoria Sétima, dispón que:

“1. Desde que se constitúa o primeiro Consello Xeral do Poder Xudicial conforme o disposto na presente Lei Orgánica, e en canto non se modifique en materia disciplinaria a Lei Orgánica do Poder Xudicial, todas as referencias que esta última fai aos instrutores delegados dos expedientes disciplinarios entenderanse referidas ao Promotor da Acción Disciplinaria, así como aos Letrados do Consello Xeral do Poder Xudicial que o asistan.

2. A partir do momento previsto no apartado anterior, a iniciación do procedemento disciplinario será acordada polo Promotor da Acción Disciplinaria ou, se for o caso, pola Comisión Permanente, conforme o disposto na presente Lei Orgánica”.

II. Aspectos básicos de actuación

Os aspectos básicos da actuación do Promotor da Acción Disciplinaria son os seguintes:

• Instruír os expedientes disciplinarios incoados aos membros da Carreira Xudicial.
• Velar polo cumprimento das garantías constitucionais e legais na tramitación dos procedementos disciplinarios.
• Coordinar os criterios de actuación en materia de investigación das infraccións disciplinarias.
• Tramitar e resolver as queixas e denuncias de contido disciplinario formuladas perante o Consello Xeral do Poder Xudicial e remitir as correspondentes propostas á Comisión Disciplinaria.
• Garantir, en termos de eficacia e transparencia -con pleno respecto da normativa en materia de protección de datos-, o adecuado exercicio da función de averiguación e instrución das infraccións disciplinarias xudiciais.

III. Competencias e estrutura

De acordo co citado marco normativo, as competencias do Promotor da Acción Disciplinaria son esencialmente dúas: a recepción de queixas e denuncias; e a propiamente disciplinaria: incoación, instrución e formulación de prego de cargos e, se é o caso, proposta de resolución perante a Comisión Disciplinaria.

a) Queixas e denuncias

As tarefas nesta Área quedarían integradas co sistema de queixas e denuncias previsto no Regulamento 1/1998, do 2 de decembro, de tramitación de denuncias e queixas relativas ao funcionamento dos Xulgados e Tribunais, e na Instrución 1/1999, que contén o Protocolo de servizo, os Formularios de tramitación de queixas e reclamacións e previa información ao cidadán.

Esta función non se viu alterada no seu desenvolvemento pola reforma da Lei Orgánica 4/2013, e está sendo desempeñada pola Unidade ou Subdirección de Atención Cidadá, integrada pola anterior Unidade de Atención ao Cidadán que dependía do Servizo de Inspección e que foi adscrita ao Promotor da Acción Disciplinaria por Resolución da Secretaría Xeral de 25 de marzo de 2014.

Nela dáse resposta ás reclamacións, queixas e denuncias que non presentan relevancia disciplinaria, podendo reclamarse informes dos órganos afectados para a máis correcta delimitación dos feitos.

b) Actuación disciplinaria

Este labor do Promotor da Acción Disciplinaria é o que se viu profundamente afectado pola citada Lei Orgánica 4/2013.

Ata a recente reforma, a Comisión Disciplinaria era o órgano, único, encargado de decidir a incoación do procedemento, de designar o instrutor e, finalmente, de sancionar un Xuíz ou Maxistrado ou de arquivar os cargos. Xunto a iso, os artigos 152.6 e 421.1,a) e b) da Lei Orgánica 6/1985, do Poder Xudicial, regulaban as facultades disciplinarias dos Presidentes de Tribunal Supremo, Superiores de Xustiza e Audiencia Nacional, así como das súas Salas de Goberno.

Este sistema cambia agora pois unha das súas maiores innovacións reside precisamente na transformación da función da Comisión Disciplinaria e do procedemento disciplinario. Efectivamente, a partir da entrada en vigor da reforma -4 de decembro de 2013- prodúcense dúas modificacións esenciais:

• O artigo 605 da Lei crea a figura do Promotor da Acción Disciplinaria, Cargo que, xunto con outras funcións que antes residían en diferentes Servizos do Consello do Poder Xudicial, asume a función de decidir sobre a incoación e instrución do procedemento disciplinario, a formulación do prego de cargos e a emisión da proposta de resolución, introducindo deste xeito o principio acusatorio e a profesionalización da instrución do procedemento disciplinario, ata agora encomendada, caso por caso, a Maxistrados que debían seguir desempeñando a súa actividade ordinaria.
• A Comisión Disciplinaria constitúese como órgano decisorio dos procedementos disciplinarios por infraccións graves e moi graves, impoñendo as sancións pertinentes, agás a sanción de separación do servizo que, pola súa extremada gravidade, corresponderá ao Pleno do Consello.
• Subsiste a facultade disciplinaria dos Presidentes de Tribunal Supremo, dos Tribunais Superiores de Xustiza e da Audiencia Nacional, así como das súas Salas de Goberno, no ámbito das infraccións leves.

Esta función está sendo desempeñada por dúas Unidades diferenciadas:

1. Unidade ou Subdirección de Actuacións Previas, que era a Unidade de Informes dependente do Servizo de Inspección e que foi adscrita ao Promotor da Acción Disciplinaria por Resolución da Secretaría Xeral do 25 de marzo de 2014. Nela tramítanse as actuacións previas necesarias para a inicial comprobación e valoración dos feitos que poden ter relevancia disciplinaria.
2. Unidade ou Subdirección Disciplinaria, que deriva parcialmente da Sección de Réxime Disciplinario que apoiaba a Comisión Disciplinaria e que tamén foi adscrita ao Promotor da Acción Disciplinaria por Resolución da Secretaría Xeral do 25 de marzo de 2014. Nelas tramítanse os expedientes disciplinarios.

PROMOTOR DA ACCIÓN DISCIPLINARIA

• D. Ricardo Gonzalo Conde Díez

COMPOSICIÓN COMISIÓN DISCIPLINARIA:

• D. Wenceslao Olea Godoy
• D. Álvaro Cuesta Martínez
• D. Gerardo Martínez Tristán
• D. Enrique Lucas Murillo de la Cueva
• D. Juan Manuel Fernández Martínez
• D. Juan Martínez Moya
• D. José María Macías Castaño