A sección terceira da Sala do Contencioso-administrativo do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) estimou o recurso dun particular dedicado á produción para autoconsumo de mel fronte á Xunta de Galicia por denegarlle unha axuda para paliar os danos ocasionados nas súas colmeas polo oso pardo. A Sala condenou á Consellería de Medio Ambiente, que baseou o seu rexeitamento en que o recorrente non tiña numeradas e identificadas en forma individual as súas colmeas, a recoñecerlle o seu dereito para recibir a compensación solicitada, que ascende a 1.793 euros. Os maxistrados sustentan a súa decisión na doutrina dos actos propios e a boa fe na relación entre Administración e administrados, así como na finalidade perseguida coa norma de aplicación no caso das axudas obxecto da Orde autonómica do 30 de novembro de 2021 sobre axudas por danos ocasionados polo oso pardo.

Os maxistrados do alto tribunal galego indican que, neste caso, non figuran advertencias ao apicultor, cuxa instalación si dispoñía do seu número de código REGA (destinado precisamente a tal identificación, aínda que de todo o cortín), que lle permitisen augurar que, no caso de sufrir os danos na súa abellariza que a propia Xunta recoñeceu como provocados polo oso pardo, non cumpriría os requisitos da Orde para ser beneficiario da axuda. Así, subliñan na sentenza que “todo indica que actuou –ao formular a súa solicitude, valéndose ademais dos datos obtidos in situ por un técnico da Administración que comprobou o dano- no convencemento de que a súa instalación estaba "en regra para todos os efectos”. Ademais, indican en que “o comportamento previo da Administración para con el e a súa instalación, atendendo á condición de particular que non ten por que ter un coñecemento profundo da normativa regulamentaria na materia –máxime cando as súas colmeas producen para autoconsumo- contribuíu a ese convencemento”.

Na resolución, o TSXG destaca que “ningún dos servizos veterinarios que coñeceron da instalación advertiu ao recorrente do seu deber de ter numeradas e identificadas en forma individual as súas colmeas”. Ademais, afirma que “non consta que se lle esixiu máis que pasar os controis veterinarios xornais e cumprir cos deberes en materia de prevención de enfermidades apícolas e tratamento para as mesmas”, así como que tampouco que se lle informou de que non se tiñan por identificadas as colmeas cando a instalación si dispoñía do seu código REGA.

“Tamén constituiría, como di a demanda, un excesivo rigorismo (formal) a cargo do administrado cun resultado alleo ao obxectivo destas axudas, orientado a asegurar a condición de especie protexida do oso pardo, coa consecuente obrigación -descrita na normativa comunitaria- da Administración de indemnizar polas perdas asociadas a danos causados por este tipo de especies”, recalca a Sala, á vez que subliña que “non lle corresponde ao gandeiro asumir os danos e perdas asociados aos ataques do oso ás súas instalacións e bens”.

No fallo, os xuíces aseguran que, unha vez recoñecidos tales danos pola propia Administración, “sen que se poida falar neste caso de ningunha sospeita de fraude no comportamento do apicultor (dadas as características da súa instalación: estante, que dispón de chave, pastor eléctrico, con muro de pedra que a protexe, con abellas que non migran, e que produce con destino a autoconsumo)”, a esixencia de identificación individual de cada unha das colmeas “perde transcendencia porque non se pode dicir que coincida na súa finalidade práctica co aseguramento daqueles requisitos que cabe pensar que son esenciais con motivo de atender aos obxectivos da Orde de aplicación”.

O TSXG afirma que “tal esixencia podería resultar esencial se se tiveron dúbidas con respecto a realidade do dano, ou respecto á orixe (o oso pardo)”, algo que, neste expediente entende que non é así.  Ademais, indica que a esixencia de identificación individual podería ter outra finalidade “perfectamente proporcionada ás esixencias e obxectivos da normativa para cumprir: é o caso daquelas instalacións destinadas a produción do mel co fin de comercializala, pois ese tipo de instalación e a súa actividade require un seguimento da rastrexabilidade do produto”. A sentenza non é firme, pois contra ela cabe presentar recurso de casación.