Hai tempo xa que a Unión Europea vén indicando aos seus estados membros que o acceso á xustiza é un dereito fundamental e unha condición de eficacia dos ordenamentos, e lembrándolles que de nada serve o recoñecemento dun dereito se non se crean instrumentos adecuados para facelo valer. Por iso, nas súas Directivas, Decisións e Recomendacións, pídelles, exhórtaos, ordénalles por último, facilitar o acceso á xustiza e, para iso, potenciar métodos alternativos de solución de conflitos e crear servizos para facelas realidade, porque son, xunto coa xurisdición, unha forma de xustiza.

O Consello é o órgano de Goberno dos Xuíces, sobre os que recae o mandato constitucional de xulgar e facer executar o xulgado. Facemos parte, por tanto, dese servizo público que é a administración de xustiza. Desde ese ámbito de servizo público, non podemos ficar impasibles perante o que demanda a cidadanía: a solución dos seus problemas, alén da resposta restritiva de leis que a miúdo non comprenden e que nin a consolan, nin alivian a súa dor, nin a súa preocupación.

A mediación é, sen dúbida, o sistema alternativo de solución de conflitos máis coñecido.  A mediación pode definirse como un modelo de solución de conflitos que, mediante a intervención dun “terceiro” neutral e imparcial, axuda a dúas ou máis persoas a comprender a orixe das súas diferenzas, a coñecer as causas e consecuencias do ocorrido, a confrontar as súas visións e a atopar solucións para resolver aquelas. Desde esta reflexión, o Consello Xeral do Poder Xudicial sentiuse concernido e apostou desde 2005 por apoiar e auspiciar varias liñas de traballo, de apoio activo á mediación en diferentes eidos. A liña de traballo consolidouse no ámbito familiar e na orde penal. E foi sendo ampliada á mediación civil, social e contencioso-administrativa.

O Consello anterior fixo da mediación intraxudicial un dos alicerces do seu Plan de Modernización da Xustiza.  Este Consello revalida cada día o seu compromiso coa calidade e coa modernización da xustiza, e por iso apoia de forma decisiva a mediación.  E, aínda que o noso traballo se dirixe sobre todo á mediación intraxudicial –pois é o noso ámbito propio de actuación–, somos conscientes de que en todos os países da nosa contorna, a mediación intraxudicial serviu sempre como motor de arrastre desoutra forma de xustiza, é dicir, da mediación tanto intraxudicial como extraxudicial. De tal modo que ao apoiar e impulsar a mediación intraxudicial, estamos a contribuír ao coñecemento, implantación e desenvolvemento da mediación en xeral.

Analizado o panorama existente cando comezou o seu mandato, o CXPX considerou que as liñas de actuación principal debían ser tres:

1. Consolidación da mediación intraxudicial como sistema de resolución de conflitos complementario á xurisdición.
2. Visualización do traballo que o Consello vén realizando en materia de mediación, tanto perante os membros da carreira como para o resto de profesionais vinculados á mediación e á cidadanía en xeral.
3. Velar pola calidade da mediación intraxudicial que leva a cabo nos órganos xurisdicionais.

Para iso trazouse unha folla de ruta tendente sobre todo á homoxeneización da mediación en todo o territorio nacional e a garantir a calidade dos servizos.

O CXPX impulsará a implantación de servizos de mediación de calidade en todos os órganos xudiciais do territorio nacional, intensificando a súa actuación naqueles onde a mediación apareza menos desenvolvida. O primeiro paso para logralo é a imprescindible coordinación institucional. Por iso, este Consello proponse crear un marco de colaboración con aqueles que competencialmente teñen encomendada esta forma alternativa de xustiza. Para iso, o pasado 27 de abril subscribíronse 13 convenios marco de colaboración co Ministerio de Xustiza e coas 12 comunidades autónomas, con transferencia competencial nesta materia de xustiza. O pasado 3 de decembro celebrouse a reunión constitutiva das comisións de seguimento deses convenios. Durante a mesma chegouse a unha serie de compromisos de actuación por todos os membros que se poden resumir nun compromiso global de colaboración e traballo en común para o impulso conxunto da mediación. Seguimos traballando para completar ese arco institucional de traballo, na confianza de que tanto os poderes públicos como as institucións e a cidadanía son capaces de liquidar de forma autónoma e pacífica os seus conflitos se se crean o espazo e os recursos adecuados para iso, pois constitúe, en definitiva, un elemental exercicio da liberdade e responsabilidade democráticas.

Como órgano de goberno dos xuíces, continúa sendo para nós unha tarefa imprescindible a formación dos membros da carreira. Hai xa moitos anos que vimos ofrecendo cursos en todos os ámbitos xurisdicionais, en todos os territorios e tanto nos ciclos de formación inicial –Escola Xudicial– como continua.

Nesta área de Mediación da web, atópase toda a información referida a estas liñas de traballo: relación de órganos implicados no proxecto, dos servizos de medicación, datos desagregados por comunidades autónomas e por ordes xurisdicionais, relatorios periódicos de xestión, protocolos de derivación a mediación, convenios subscritos con Administracións e Institucións para a posta en funcionamento dos proxectos, lexislación, xurisprudencia, estudos doutrinais, bibliografía, noticias e avisos relacionados coa mediación.

Na área restrinxida, ofrécese à carreira xudicial un foro de reflexión e consulta para intercambio de problemas, dificultades técnicas, substantivas ou procesuais, e suxestión de posibles solucións.